( برگرفته از سایت حقوق ایران )
در معاملات املاک و اراضی با اسناد معارض مشکلاتی به وجود خواهد آمد که جبران خسارات ناشی از آن گاه غیرممکن است، که لازم است خریداران و فروشندگان در معاملات ثبت اسناد و املاک توجه و دقت لازم را داشته باشند که با مشکل مواجه نشوند.
بدین خاطر مطلب ذیل جهت آشنایی با املاک و اراضی معارض می آید.هرگاه نسبت به یک ملک و اراضی اسناد مالکیت متعارض صادر شده باشد، سند مالکیتی که ثبت آن موخر است، سند مالکیت معارض خواهد بود، که ادارات و واحدهای ثبتی مکلفند به محض اطلاع از صدور اسناد معارض، مشخصات سند معارض و سند مقدم را طی بخشنامه یی به دفاتر رسمی حوزه خود ابلاغ و گزارش را بدون هیچ گونه ابهام به هیات نظارت ارسال کنند.
در صورتی که هیات نظارت یا شورای عالی ثبت در تجدید رسیدگی وقوع تعارض را محرز بداند اداره ثبت مکلف است کتباً به دارنده سند مالکیت معارض (موخرالثبت) ابلاغ و اخطار کرده که ظرف دو ماه از تاریخ ابلاغ قانونی، اخطاریه را به دادگاه حقوقی صلاحیت دار محل وقوع ملک فرستاده و گواهی اقامه دعوی را به اداره ثبت محل تسلیم و رسید دریافت کند و اگر دارنده سند مالکیت معارض ظرف دوماه پس از تاریخ ابلاغ اخطاریه به دادگاه محل وقوع ملک مراجعه نکند و گواهی طرح دعوی را به اداره ثبت محل تسلیم و رسید اخذ نکند، دارنده سند مالکیت مقدم می تواند گواهی عدم طرح دعوی را از مراجع صالح دریافت و در مدت مزبور تقدیم کند و اداره ثبت مکلف است سند مالکیت معارض را نسبت به تعارض، ابطال و در ستون ملاحظات ثبت ملک در دفتر املاک قید کند و به دارنده سند مالکیت معارض و دفاتر اسناد رسمی حوزه خود پیرو بخشنامه قبلی اعلام کند.
دفاتر اسناد رسمی پس از اطلاع از صدور سند مالکیت معارض نمی توانند معاملات مربوط به آن سند را ثبت کنند و در صورت تخلف و ثبت این نوع معاملات به انفصال ابد از شغل سردفتری محکوم می شوند.در مورد سند مقدم الثبت دفاتر اسناد رسمی می توانند معاملات مربوط به آن را ثبت کنند و باید در متن سند قید کند که نسبت به مورد معامله سند معارض صادر شده است ولی دارنده سند مالکیت معارض تا وقتی که حکم نهایی بر ابطال سند مالکیت مقدم صادر نشده است، نمی تواند نسبت به آن معامله کند.
با اینکه دارنده سند مالکیت معارض تا تکلیف نهایی سند مزبور در دادگاه حق هیچ گونه معامله یی را نسبت به آن ندارد ولی سند مالکیت مقدم الثبت تا موقعی که با حکم نهایی دادگاه ابطال نشده است، معتبر و انجام معامله نسبت به آن با قید سند مالکیت معارض در متن سند مورد معامله بلااشکال است برای وادار کردن دقت ماموران ثبت نسبت به اسناد مالکیت و جلوگیری از صدور اسناد مالکیت معارض، مجازات شدیدی برای کارمندان متخلف تعیین شده است که طبق ماده ۷ قانون ثبت؛ کارمندان اداره ثبت که عمل مخالف مقررات آنها موجب صدور سند مالکیت معارض یا معاملات متعدد بشود در دادگاه اداری مورد تعقیب و انفصال بیش از دو سال یا انفصال ابد با تناسب موضوع محکوم می شوند و تخلف آنها مشمول مرور زمان تخلف اداری نخواهد شد.
